Dat de elektrische fiets almaar aan populariteit wint, is heuglijk nieuws, maar met de groeiende populariteit steekt het probleem van de verkeersveiligheid hardnekkig de kop op. Met het toenemende aantal gebruikers en het hogere aantal afgelegde kilometers stijgt bijna logischerwijs ook het risico op ongevallen met elektrische fietsen. Het wordt drukker op de fietspaden en de fietssnelwegen, de infrastructuur is er niet op voorzien of is simpelweg niet aangepast aan dat toegenomen, vaak snelle verkeer.
Om de veiligheid te vergroten zijn slimme innovaties onmisbaar. Gelukkig zijn de fabrikanten van e-bikes zich daar ook van bewust en zoeken ze op allerlei manieren naar oplossingen om de e-bike veiliger te maken. Niet zelden spelen ze daarvoor leentjebuur bij de auto-industrie. We zetten een aantal technologische oplossingen op een rijtje.
Antiblokkeersysteem
Het letterwoord ABS staat voor ‘antiblokkeersysteem’. Op auto’s is het al langer gemeengoed. ABS voorkomt dat de wielen blokkeren wanneer je krachtig remt. Een sensor detecteert of een wiel geblokkeerd dreigt te raken; zo ja, valt de remkracht op dat wiel kortstondig weg, en vervolgens wordt de volledige remkracht weer hersteld. Wie al wat langer met de auto rijdt, is ongetwijfeld vertrouwd met het begrip ‘pompend remmen’: dat is wat ABS elektronisch voor jou doet. Nog geen klein beetje handig!
Niet enkel zorgt ABS er immers voor dat de auto beter bestuurbaar blijft (wielen die bollen, sturen nu eenmaal beter), het zorgt ook voor een kortere remafstand. ABS bestaat nu ook voor e-bikes. Het onderzoeksbureau van Bosch bevestigt het potentieel: “Indien alle elektrische fietsen met ABS waren uitgerust en de fietsers dienovereenkomstig zouden reageren, zou tot 29% van de ongevallen met e-bikes voorkomen kunnen worden.”
Veel fietsers remmen uit voorzichtigheid of angst alleen met de achterrem of niet krachtig genoeg. Met Bosch eBike ABS hoef je je geen zorgen meer te maken om een blokkerend en slippend voorwiel. Sensoren meten de wielsnelheid en regelen de remdruk. Als het voorwiel door te hard remmen dreigt te blokkeren, regelt Bosch eBike ABS de remdruk en verbetert het de rijstabiliteit en het stuurvermogen van de e-bike. Verder voorkomt een intelligente regeling dat je achterwiel ongewild omhoog komt. Harder, efficiënter en dus veiliger remmen zijn een enorme bonus op het vlak van ongevalpreventie.
All Wheel Drive
Na ABS blijven we nog even bij de acroniemen. AWD staat namelijk voor All Wheel Drive – zeg maar 4×4 – wat je ongetwijfeld eveneens bekend in de oren klinkt uit de auto-industrie. All Wheel Drive op auto’s wordt geassocieerd met controle, tractie, grip en wegligging. Op zich kun je stellen dat elke e-bike met een voorwielmotor in feite ook een AWD e-bike is; de fietser drijft het achterwiel aan, de motor het voorwiel.
Waar het echter aan ontbreekt, is controle over de uitgeoefende kracht op beide wielen. Komt er te veel kracht (te hoog koppel) op het voorwiel, dan verliest dat voorwiel zijn sturende functie. Het Belgische Ellio is de eerste fabrikant die een e-bike met een volwaardige en goed bestudeerde tweewielaandrijving voorstelt. Bij Ellio wordt ook het achterwiel elektrisch aangedreven, waardoor je volledige controle behoudt over beide wielen.
De software houdt voor- en achterwiel in de gaten en stuurt indien nodig bij. Wanneer het voorwiel grip dreigt te verliezen, dan zal de voorwielmotor meteen minder vermogen leveren. Bij lage snelheden, wanneer sturen moeilijker gaat, krijgt de voorwielmotor meer vermogen om zo gemakkelijker uit de bocht te sturen en stabieler te blijven. Als extra kunnen beide motoren ook als rem functioneren, waardoor een Ellio e-bike als het ware van een elektrisch remsysteem voorzien is. Ellio optimaliseert dus de wegligging door continu, honderden keren per seconde, het aandrijfkoppel op beide wielen bij te sturen.
“Niet zelden spelen de e-bikeproducenten leentjebuur bij de auto-industrie.”
Jorrit Heidbuchel, medeoprichter van Ellio, verwoordt het zo: “Omdat we met onze e-bikes de ambitie hebben een volwaardige vervanger te bieden voor de auto, vinden we het niet meer dan logisch dat we naar autotechnologie kijken om onze e-bikes beter te maken. Dat doen we niet enkel met onze AWD-systeem, maar ook met een automatische transmissie.”
Elektrisch schakelen
Het Duitse Pinion, opgestart door twee medewerkers van Porsche, verwierf de afgelopen jaren bekendheid door een extreem betrouwbare en onderhoudsarme versnellingsbak voor de fiets, ingebouwd aan de trapas. Op de Stromer ST7 pakt Pinion nu uit met een versnellingsbak die elektrisch schakelt.
Kobe Broos van Stromer licht toe: “De ST7 is ons paradepaardje. Het was niet onze bedoeling om een hebbeding te ontwerpen, maar wel om alle beschikbare technologie, zoals de Pinion SmartShift, ABS en een 1440 Wh-batterij te gebruiken om je toe te laten lange afstanden op de fiets snel, veilig, stijlvol en met de glimlach te overbruggen.”
De Pinion SmartShift is elektrisch aangestuurd, zodat schakelen in fracties van een seconde gaat. Het systeem is vergelijkbaar met de schakelpaddles in een sportauto, werkt intuïtief, intelligent en zonder vertraging. Op de display van de e-bike krijg je schakeladvies en een versnellingsindicator. Pinion SmarthShift laat ook toe om bij stilstand te schakelen en met de automatische startversnelling kun probleemloos en veilig vertrekken.
“Slimme technologie zorgt ervoor dat je goed zichtbaar bent in het verkeer.”
Intuïtief schakelen – zonder dat je al te veel moet nadenken dus – maakt dat je je beter kunt concentreren op wat er om je heen gebeurt en/of op de omstandigheden op de weg. Meteen navigeer je daardoor een stuk veiliger door het verkeer. De aandrijving is overigens voorzien van een riem in plaats van een ketting, wat een duurzaam en onderhoudsvrij systeem is.
Zien en gezien worden
Steeds weerkerende slogans wijzen op het belang van een degelijke fietsverlichting. Goede fietsverlichting zorgt ervoor dat je goed zichtbaar bent in het verkeer. Slimme technologie brengt ons nog een stapje verder. E-bikes zijn voortaan uitgerust met een remlicht. Zodra je remt, licht het achterlicht op om achteropkomend verkeer (medefietsers en automobilisten) te verwittigen dat je vertraagt en/of gaat stoppen, net als bij een auto.
“Alle e-bikes met ABS uitrusten kan 29% van de ongevallen voorkomen.”
Almaar meer fietslichten werken op basis van led-lampjes en de bijbehorende mogelijkheden. Zo zijn er leds die meer licht (voor, achter en zijdelings) geven naargelang van de snelheid van de fiets. Andere systemen werken dan weer samen met je smartphone, die als het ware de omgeving scant en je meer zichtbaar maakt wanneer dat nodig blijkt, zoals aan een kruispunt of op een slecht verlichte weg.
Ook inzake ‘zien’ gaan we erop vooruit. Zo is de Garmin Varia niet enkel een achterlampje, maar ook een radar die achteropkomend verkeer detecteert en daarvan een melding (visueel of auditief) op je Garmin-gps geeft. Als extraatje is in de Garmin Varia een camera ingebouwd. Bij achteropkomend verkeer maakt de Varia beelden die je op je smartphone kunt raadplegen. Mocht er toch iets fout gaan, dan heb je potentieel gefilmd bewijsmateriaal.
Een veilige helm
Fietshelmen worden lichter, sterker en modieuzer. Onderhand is er eigenlijk geen enkele reden meer om geen fietshelm te dragen, maar toch is er nog steeds een groot aantal mensen dat geen helm wil dragen. Het Zweedse Hövding pakt het daarom helemaal anders aan. Zij ontwikkelden als alternatief voor de helm een fietsairbag die je als halsband om de nek draagt. Als een ongeval gedetecteerd wordt, wordt de fietsairbag in 0,1 seconde rond hoofd en nek opgeblazen. De Hövding werkt op basis van een algoritme dat je bewegingen tweehonderd keer per seconde uitleest en analyseert. Zit daar plots een onverwachte beweging tussen, dan wordt de Hövding opgeblazen. Je kunt hem ook aan je smartphone koppelen, zodat de app geselecteerde contacten automatisch op de hoogte stelt. Zelfs met een opgeblazen airbag kun je nog steeds netjes blijven fietsen, en je kapsel komt er niet van in de war, tenminste toch zolang je geen ongeval hebt…
Bestaat daar geen app voor?
Tja, apps, daar kun je tegenwoordig gewoon niet omheen. Voor zowat alles bestaat wel een of andere app. De fietsindustrie hinkt niet achterop. De meest voorkomende toepassing inzake veiligheid is die van de ongevallendetectie. Het systeem detecteert wanneer je van een hoge snelheid plots (zonder remmen) tot stilstand bent gekomen. Dat kan duiden op een valpartij. Afhankelijk van je instellingen wordt een alarmsignaal uitgestuurd of worden opgegeven contactpersonen opgebeld. Zij krijgen meteen ook een link naar je locatie. Is er niets aan de hand, dan kun je de verzending van de noodsignalen manueel stopzetten. Ongevallendetectie is voorhanden in verschillende devices, gaande van een chip in je helm over een ingebouwde functionaliteit op je e-bike tot een functie in de fietscomputer of gps.
