Ketting of riem?

05/02/21

Waarvoor moet je kiezen?

Alles is altijd in beweging. Behalve het verkeer tijdens de spits! De laatste jaren moet de fietsketting steeds meer plaats ruimen voor de riemaandrijving. Dat systeem bestaat al een hele tijd, maar de klanten beginnen er nu in toenemende mate naar te vragen. “Dat is begrijpelijk,” zo stelt Maarten Heyvaerts, mede-eigenaar van fietswinkel Velodome in Berchem, want “voor een bepaalde doelgroep biedt een aandrijfriem nogal wat voordelen. Al dient daar onmiddellijk aan toegevoegd: niet voor iedereen.”

Propere handen

Voor wie is de riem aangewezen?
“Weten wie je bent is hier belangrijk. Hoe handig ben je? Kun je zelf je band vervangen? Heb je plaats om thuis je fiets te onderhouden? Woon je in de stad op een appartement? Dan is het niet evident om je ketting te ontvetten en je fiets te poetsen. In een huis met een garage, waar je je fiets op een standaard kunt zetten, kan dat dan weer wel gemakkelijk. Houd dus rekening met dat soort praktische overwegingen.”

De keuze heeft dus met efficiëntie te maken?
“Als je een fiets gaat kopen, stel je jezelf een paar basisvragen: waar gebruik ik de fiets voor, wat ga ik ermee doen, kan ik hem onderhouden? Is het voor mij belangrijk dat elke wattage zo efficiënt mogelijk wordt omgezet in vooruitgang? Riemen worden vooral gevraagd door mensen die enkel over-en-weer naar het werk fietsen. Hun redenering is: dit systeem bezorgt mij de minste last en het minste werk, mijn fiets is altijd paraat als ik hem wil gebruiken. Ik wil zo weinig mogelijk onderhoud of kans op kettingbreuken en slijtage. Ik heb geen zin om een ketting te smeren of mijn fiets te poetsen, ik wil daar zo min mogelijk mee bezig zijn.”

Speelt duurzaamheid ook een grote rol?
“In theorie gaat een aandrijfriem drie tot vier keer langer mee dan een kettingcassette. Zo een riem is het gemakkelijkst te vergelijken met een snaar uit één stuk. Hij vervangt de ketting en loopt over twee tandwielen. Hij is gemaakt van carbon, een sterke, strekvrije koolstofvezel. Hij roest niet, smeren hoeft dus niet. Er komt ook veel minder rek op dan op een ketting.”

Tandenborsteltje

Een ketting is dus slijtagegevoeliger?
“Een ketting verslijt gemakkelijker, ja, dus die moet je geregeld vervangen: soms na tweeduizend kilometer, andere gaan tienduizend kilometer mee. Dat hangt af van je gebruik, of je je fiets goed onderhoudt, of je ermee door weer en wind fietst of enkel bij mooi weer. Als je je ketting helemaal laat opdrogen, dan schuur je ze haast stuk. Ook hoe je schakelt of hoeveel kracht je zet, speelt een rol. Bij veel kracht gaat je ketting telkens een beetje rekken. Op de duur slaat ze dan een tandje over en ga je doortrappen. Dan moet je ze vervangen.”

Hoe staat het met het onderhoud?
“Een aandrijfriem is veel onderhoudsvriendelijker. Een riem is een eerder bruut mechanisme dat nauwelijks vuil opneemt. Hij loopt over een tandwieltje, een cilindertje met smalle kartels erop. Dat kun je kuisen met een sopje. Je hoeft niet, zoals bij een ketting, tussen de schakels te peuteren met een tandenborsteltje, en je hoeft hem ook niet te smeren of aan te spannen.”

Wat als je toch brute pech hebt?
“Niet is onverslijtbaar, ook je riem is wel een keer aan vervanging toe. Als je zelf niet heel handig bent, vormt dat een probleem. Rijd je achteraan lek, dan moet je al van goede komaf zijn om dat ter plekke zelf op te lossen. Bij een ketting met cassette kun je je band eenvoudig vervangen, zoals bij een koersfiets; met een riem is dat minder vanzelfsprekend. Veel mensen gebruiken een speed pedelec om op tijd op het werk te geraken; ze leggen veel kilometers af. Dan is het belangrijk de slijtage van je banden goed in de gaten te houden. Anders ben je wel een keer genoodzaakt de depannage of het thuisfront te bellen.”

Schakelsystemen

Moet je naar de versnellingen kijken?
“Een riem kan enkel met een naafversnelling, of eventueel met een versnellingsbak met een pinsysteem waar je crank zit. De crank is het verbindingsstuk tussen de trapas en het pedaal. Doordat een riem niet zijwaarts kan bewegen, is het niet mogelijk om de riem te gebruiken met een standaard versnellingsapparaat met schakelsysteem. Ook je frame moet overigens compatibel zijn. Een riem bestaat namelijk uit één stuk en kan niet worden onderbroken zoals een ketting. Je frame moet breed genoeg zijn om er een riem op te kunnen leggen. Belangrijk om weten is dat je niet zomaar een groter of kleiner riemtandwiel kunt monteren om zwaarder of lichter te gaan fietsen. Omdat de spanmogelijkheden van de riem minimaal zijn, is het zaak de juiste riemlengte te kiezen.”

Een riem is niet voor elke fiets weggelegd?
“Op koersfietsen zie je geen riemen. Een riem zorgt voor meer wrijving. De krachtoverzetting is minder efficiënt, je verliest wat kracht tegenover een ketting. Riemen zie je voornamelijk op elektrische fietsen, zeker op pedelecs, ook op sommige gewone fietsen, maar dus niet op performance-fietsen waar wattages moeten worden omgezet. Ook mountainbikes zul je maar zelden met een aandrijfriem zien. Het aantal versnellingen is immers beperkt. Een Rohloff-naafversnelling heeft veertien versnellingen, een koersfiets heeft er tweemaal elf of twaalf, wat aanzienlijk meer is. Een naafversnelling schakelt ook minder vlot dan een kettingcassette. Wanneer snelheid belangrijk is, kies je dus voor de ketting.”

Slijtagegevoeligheid

Is een riem geschikt voor speed pedelecs?
“Met een snelle pedelec schakel je minder. Je trapt meestal een zware versnelling, terwijl je op de koersfiets veel meer op souplesse moet rijden. Op de Stromer staan tien of elf vitessen, maar veel mensen schakelen bijna nooit. Dat heeft ook een nadeel. Als je enkel maar je zware versnelling gebruikt, dan kan het best dat je je kettingcassette na vijftienhonderd kilometer moet vervangen. Een tandje is dan afgesleten en de rest ziet er nog als nieuw uit, maar je moet wel de hele cassette vervangen. Zomaar alleen het middelste tandwieltje wisselen, kan niet: je tandwielen vormen een geheel met de ketting. Iets wat half versleten is, combineer je best niet met iets dat nog nagelnieuw is.”

Is er prijsverschil tussen riem en ketting?
“Een riem hoeft niet duurder te zijn dan een ketting. Het verschil is heel beperkt. Er zijn goedkope maar ook heel dure kettingen op de markt. Een riem gaat veel langer mee; ook al betaal je bij de aankoop dus misschien een tikje meer, op termijn kom je zeker niet duurder uit. Op dit ogenblik is het riemaanbod wel nog redelijk beperkt: er is nog maar een handvol opties, terwijl er bij een kettingcassette misschien wel vijftig mogelijkheden zijn.”

https://velodome.cc
www.shimano.com
www.stromerbike.com
www.fietsspecialist.nl
www.gatescarbondrive.com

Voor of tegen de riem?

Voordelen:

minder onderhoud;
lage rolweerstand: een riem loopt altijd even soepel, ook als hij vuil is;
lichter in gewicht;
niet weersgevoelig;
lange levensduur.

Nadelen:

alleen mogelijk met naafversnelling of Pinion-schakelsysteem;
het frame moet compatibel te zijn;
hogere aanschafprijs;
niet overal te koop.

Fietswinkel Velodome in Berchem is wereldwijd de op een na grootste verdeler van Stromer, fabrikant van speed pedelecs die tot vijfenveertig kilometer per uur kunnen gaan. Die fietsen gebruiken mensen zo goed als uitsluitend voor woon-werkverkeer. “De meeste kopers van het merk kiezen voor een riem,” vertelt Maarten Heyvaerts, mede-eigenaar van Velodome. “Wij verdelen binnenkort dan ook een Stromer met een riem en een Pinion-systeem, een gesloten, compact versnellingsapparaat, gemonteerd aan je trapas. Heel duurzaam en netjes, en het vraagt weinig of geen onderhoud. De tandwieltjes zitten in de crank en zijn combineerbaar met een riem. Daar was blijkbaar heel wat vraag naar.”

Enkele begrippen
Kettingcassette: verzamelnaam voor alle kettingwielen van het achterwiel.
Naafversnelling: versnellingssysteem weggewerkt in de naaf, de as van het achterwiel.
Crank: verbindingsstuk tussen trapas en pedaal.

Helemaal pro riem!

Wouter Staljanssens, importeur van Velo de Ville in België, is helemaal gewonnen voor de riem. “Ook bij ons kun je uiteraard kiezen, maar een riem biedt wel drie heel grote voordelen: hij rekt niet, hij is stiller en hij is properder. Doordat hij niet rekt, heb je er minder onderhoud aan. Reparaties aan fietsen komen heel vaak neer op dezelfde problemen: de remmen zijn wat afgesleten en de ketting hangt wat los. Voor allebei bestaat een eenvoudig alternatief: goede schijfremmen monteren en de ketting vervangen door een riem. Dat is echt ideaal voor woon-werkverkeer, omdat een riem blijft doen wat hij moet doen. Hij rekt niet uit en valt niet van je tandwiel af. Ook voor recreatieve fietsers blijft hij stil en proper. Je hoeft hem niet te smeren, je hebt er geen onderhoud aan. Echt een grote verbetering. Ik beveel de riem zeker aan.”

Shimano blijft neutraal

Bij monde van marketingmanager Lennard Vis geeft leverancier van fietsonderdelen Shimano aan een neutrale positie in te nemen ten aanzien van de problematiek ketting vs. riem. “Onze systemen – motoren, naven… – zijn compatibel voor riemaandrijving, maar in eerste instantie wel gemaakt voor kettingen. We laten de keuze aan de fabrikant. Dat past ook helemaal in de filosofie van ons bedrijf: wat de klant vraagt, is voor ons het allerbelangrijkste.”